Zespół policystycznych jajników

 Dieta w zespole poilicystycznych jajników (PCOS)

Objawy zespołu policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników to powszechnie występujące rozwijające się już w okresie płodowym i uwarunkowane genetycznie zaburzenie metaboliczno- hormonalne. PCOS może dotyczyć nawet 4-12% kobiet w wieku rozrodczym i wiąże się z zaburzeniami miesiączkowania objawiającymi się wtórnym brakiem miesiączki oraz bezpłodnością, męskim typem owłosienia i często otyłością. 

Wśród objawów wymienia się: zaburzenia miesiączkowania (najczęściej długie cykle) lub okresowy brak miesiączki, często problemy trądzikowe lub/i nadmierne owłosienie. Istotą zaburzenia może być zjawisko insulinooporności, często bez współtowarzyszącej otyłości, ale najczęściej z zaburzeniami profilu lipidowego i czasem z tzw. niealkoholowym stłuszczeniem wątroby.  Ponadto może wystąpić rogowacenie ciemne, czyli ciemnienie i zgrubienie skóry szyi, pod pachami i w fałdach skórnych (czasami jest wynikiem hiperinsulinemii) oraz hirsutyzm ( w tym pojawienie się owłosienia o lokalizacji męskiej, np. twarz, bokobrody, broda, nad górną wargą, podbrzusze, klatka piersiowa, wokół brodawek sutkowych, okolica krzyżowo-lędźwiowa, pośladki i wewnętrzna strona ud).  Duży odsetek osób z zaburzeniem PCOS cierpi na otyłość, w szczególności górnych partii ciała. 

PCOS często współistnieje z zaburzeniem wrażliwości tkanek na insulinę. Co prawda insulinooporność nie jest warunkiem postawienia diagnozy jednak szacuje się, że występuje ona u ok. 50-70% kobiet z PCOS zarówno tych otyłych jak i szczupłych, przy czym znacznie częściej występują one u kobiet otyłych (ok. 70%) niż u szczupłych (ok. 30%). Insulinooporność tkanki mięśniowej i tłuszczowej u otyłych powoduje wyrównawczy wzrost syntezy insuliny i stan hiperinsulinemii. Cukrzyca typu II która może być powikłaniem IO dotyczy kobiet z PCOS 5-10 krotnie częściej niż populacji kobiet zdrowych. 

Podstawą leczenia niepłodności związanej z PCOS jest stymulacja owulacji. Stosuje się w tym celu odpowiednią farmakoterapię.  Z uwagi na to, że często występująca u tych chorych otyłość zmniejsza skuteczność farmakologicznej indukcji owulacji, istotne jest uzyskanie redukcji masy ciała wskutek zmiany stylu życia (dieta i ćwiczenia fizyczne). Do istotnych elementów procesu leczenia kobiet z PCOS należy dietoterapia. Należy zwrócić szczególną uwagę na cztery obszary kontroli żywieniowej:

• kontrola masy ciała (u pacjentek z BMI < 25 kg/m2) lub redukcja masy ciała (u pacjentek z BMI > 25 kg/m2)

• kontrola profilu lipidowego (PCSO sprzyja rozwojowi miażdżycy i powstawaniu zaburzeń lipidowych)

• kontrola gospodarki węglowodanowej (ze względu na często towarzyszącą insulinooporność)

• wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej.